Hướng dẫn cơ bản tiêu chí đánh giá và nguyên tắc lập mô hình tài chính tốt
Một mô hình tài chính tốt cần đáp ứng các tiêu chí đánh giá và được xây dựng dựa trên các nguyên tắc phù hợp để phản ánh chính xác các kết quả hoạt động kinh doanh và phục vụ hiệu quả cho các mục đính đặt ra ban đầu trong đánh giá, dự báo và ra quyết định của người sử dụng. Đó là một mô hình tài chính dễ hiểu với các thông tin đáng tin cậy cùng với đó là rõ ràng và linh hoạt trong việc sử dụng. Sau đây chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các tiêu chí và nguyên tắc cơ bản để dựa vào đó nghiên cứu các bước thực hiện nâng cao trong các nội dung tiếp theo.
Thế nào là một mô hình tài chính tốt?
Các đặc điểm dưới đây là tiêu chí cơ bản để đánh giá môt mô hình tài chính là tốt:
#1 Các giả định tốt
Mô hình tài chính có hiệu quả và hiệu suất cao là mô hình có thể giúp doanh nghiệp đánh giá và đạt được mục tiêu hiệu quả hoạt động trong tương lai trước các hoàn cảnh kinh doanh biến đổi đa dạng. Điều này có nghĩa là để một mô hình tài chính hoạt động thành công, các giá trị định lượng được thu thập và ghi chép cần phải thực tế và phù hợp.
Mô hình cần phản ánh một cách trực tiếp các giả định kinh doanh chính mà không bao gồm quá nhiều thông tin, và cũng không được lộn xộn với các chi tiết và thông tin không cần thiết. Điều này sẽ đảm bảo mô hình phản ánh trung thực và thực tế hoạt động của doanh nghiệp, quá đó chứng tỏ mô hình là hợp lý với các số liệu hay các con số kết quả kinh doanh đã thu thập trước đó, hợp lý với các giả định có thể chứng minh được và hiệu quả hoạt động đã được dự kiến.
Một yêu cầu quan trọng nữa về các giả định và kết luận liên quan là chúng cần phải được chuyển tải rất rõ ràng trong mô hình để đảm bảo một kết quả phù hợp.
#2 Tính linh hoạt
Một mô hình tài chính tốt là một mô hình linh hoạt. Điều này được thể hiện trong cả thiết kế và kỹ thuật sử dụng trong mô hình khi cho phép mô hình linh có thể hoạt trong hiện tại và tương lai gần cũng như có khả năng thích ứng trong thời gian dài hơn.
Mô hình phải có khả năng thay đổi theo các kế hoạch biến động – điều này giúp người sử dụng mô hình có khả năng sử dụng các số liệu khác nhau trong dự báo dòng tiền, kế hoạch khấu hao, kế hoạch vay nợ và thanh toán, mức độ lưu kho, tỷ lệ lạm phát, v.v … để thực hiện các kịch bản đa dạng và thực hiện các sửa đổi trên một khoảng thời gian dài bởi các nhà phân tích khác nhau. Một mô hình tài chính tốt sẽ có thể được điều chỉnh và thao tác thành công với bất kỳ trường thông tin nào. Chìa khóa đạt được tính linh hoạt là sự đơn giản.
#3 Dễ theo dõi và dễ hiểu
Cuối cùng, một mô hình phải dễ theo dõi. Để thực sự tận dụng tối đa mô hình cho cả các nhà phân tích và chủ doanh nghiệp, toàn bộ mô hình cần phải dễ đọc và dễ theo dõi. Nói cách khác, mô hình cần làm cho các điều phức tạp trở nên đơn giản.
Các nguyên tắc cơ bản để có mô hình tài chính tốt
Với các tiêu chí đánh giá trên, một mô hình tài chính tốt rõ ràng là không nên có lỗi và nên dễ đọc và dễ hiểu. Theo đó, nếu các nguyên tắc cơ bản dưới đây được đảm bảo trong khi lập mô hình, mô hình sẽ trở nên thuận tiện và hiệu quả trong việc điều hướng, kiểm tra và phân tích.
#1 Sự nhất quán và sự định dạng
Sự nhất quán trong việc bố trí và tổ chức mô hình là điều cần thiết để đảm bảo người đọc hiểu được tính logic của nó và thành công trong việc truyền tải giữa tác giả này tới tác giả khác. Tính nhất quán này có thể thể hiện thông qua sự thích hợp về các cột thông tin, số lượng trang tính, các ngắt trang, các con số và công thức cũng như định dạng đúng.
#2 Tính hiệu suất
Hiệu suất trong một mô hình sẽ cho phép việc sử dụng mô hình dễ dàng bởi nhiều người cùng lúc cũng như cho phép việc tận dụng thời gian một cách hiệu quả trong phân tích mô hình. Điều này có nghĩa cần thực sự chú ý đến các công thức và con số nhập vào trang tính. Nó cũng bao gồm cách những con số này được tổ chức và cách mô tả chúng theo các mục tiêu đã dự định được.
#3 Sự rõ ràng
Như đã đề cập ở trên, mô hình cần làm sự phức tạp trở nên đơn giản hơn. Mô hình cần phải dễ theo dõi không chỉ với người lập mô ình mà còn với những người phân tích mô hình và sử dụng nó để dự báo các chỉ số tài chính trong tương lai.
Các nguyên tắc và tiêu chí nâng cao cùng các bước thực hiện liên quan để xây dựng mô hình tài chính phù hợp và toàn diện sẽ được trình bày trong các bài viết tiếp theo.
